Schoonheid in detail. 20ste-eeuws Japans lakwerk

Japans lak (urushi) heeft een eeuwenoude traditie in Japan. Het vervaardigen is een langdurig en arbeidsintensief proces. Sinds het eind van de 16^de eeuw werd lakwerk ook naar Europa geëxporteerd, waar het een gewild artikel was, geliefd om zijn verfijnde kwaliteit en duurzaamheid. In ‘Schoonheid in detail’ worden ruim vijftig lakwerk-objecten getoond, variërend van eet- en drinkgerei, dienbladen, voorwerpen voor de theeceremonie en het wierookspel tot schrijfgerei, tafels en vazen.

Urushi
Urushi is een natuurlijke hars die uit de lakboom wordt getapt door het inkerven van de bast. Daarna ondergaat de hars verschillende bewerkingen, waardoor het een van de sterkste natuurlijke polymeren ter wereld is. Goed lakwerk kan eeuwen overleven: de oudste lakwerk bodemvondsten met eenvoudige decoraties stammen uit circa 7.000 voor Christus. Met de komst van het boeddhisme in Japan, in de 6^e eeuw na Christus, ontstond een periode van artistieke bloei. Lakwerk ontwikkelde zich in die tijd tot een expliciete kunstvorm. De laktechnieken die zich in de eeuwen daarna ontwikkelden, bepalen nog steeds het aanzien van de hedendaagse lakkunst. Het kostbare materiaal wordt laagje voor laagje opgebouwd en gepolijst tot er een volmaakt egaal oppervlak is bereikt. Vervolgens wordt er een van de vele decoratietechnieken toegevoegd, veelal door gebruik van goud- en zilverpoeder. Het maken van een enkel kunstwerk kan maanden, soms zelfs jaren in beslag nemen en vergt het uiterste qua precisie en doorzettingsvermogen.

In de 20^ste-eeuwse werken zijn combinaties van klassieke motieven, technieken en materialen en moderne ideeën te zien, zoals in de naar de zijkanten overlopende afbeelding van een bloeiende struik in goud en zilver op de keizerlijke geschenkdoos van Takai Hakuyō. Het blauwe, uitgesneden wierookdoosje van Uesugi Gakusui is opgebouwd met 160 (!) laklagen. De roodgelakte designvaas van de Zenni studio is gesneden uit het hout van de Japanse suikerberk. De boogvormige opstaande lijn laat geraffineerd de zwartgelakte onderlaag vrijvallen.

Bekijk in Japanmuseum SieboldHuis de veelzijdigheid van urushi, de toepassingen ervan in de 20^ste eeuw en het ambachtelijk meesterschap. Ontdek de ‘Schoonheid in detail’.

Catalogus en activiteiten
Bij deze tentoonstelling verschijnt ‘Splendour in Detail, 20th Century Japanese Lacquer from the Ben Janssens Collection’ een rijk geïllustreerde Engelstalige catalogus, geschreven door Jan Dees met een voorwoord van Kris Schiermeier en een artikel van Dave van Gompel. Daarnaast geeft een veelzijdig activiteitenprogramma verdere verdieping in de Japanse lakwerktechniek.